Racjonalna ignorancja jest głównym powodem, dla którego większość ludzi nie wie, czym jest racjonalna ignorancja. Libertarianizm jest projektem przede wszystkim retorycznym – dąży do zastąpienia metafor, które stosuje władza, językiem literalnym. My nie porównujemy państwa do przestępcy. Państwo jest przestępcą, który ukrywa się ze swym łupem za metaforą. Zasada podziału: jeśli dwie osoby są w …read in detail
Author: Stanisław Wójtowicz
Czy państwo musi istnieć?
Naturalistyczna teoria państwa wskazuje, że w społecznościach złożonych z wielkiej liczby jednostek państwa są stanem społeczno-ekonomicznego equilibrium. W tym ujęciu wielkie społeczności nie tyle powinny być, ile raczej zawsze będą (przynajmniej dopóki nie zmieni się struktura ludzkiego mózgu) zorganizowane w formie państw. Nieuniknioność istnienia państw wynika z efektu gapowicza, z zasady, która – jak wskazuje …read in detail
„Opowieść niewolnika” Roberta Nozicka
By zachęcić do lektury niezwykłej książki Roberta Nozicka Anarchia, państwo i utopia – jej fragment zatytułowany Opowieść niewolnika: „Rozważ następujący ciąg przypadków, który nazwiemy Opowieścią Niewolnika, i wyobraź sobie, że dotyczy to ciebie: Pewien niewolnik jest zmuszony znosić kaprysy brutalnego pana. Pan często okrutnie go bije, wyzywa w środku nocy itd. Pan jest łagodniejszy i bije niewolnika …read in detail
Czy minarchizm jest częścią libertarianizmu?
Idealnym ładem społeczno-politycznym z punktu widzenia libertarian byłby ład całkowicie dobrowolny, w którym każda jednostka mogłaby dowolnie zarządzać swoim ciałem i swoją własnością. Najpopularniejszą wśród współczesnych libertarian wizją takiego ładu jest anarchokapitalizm. Anarchokapitaliści postulują całkowitą likwidację państwa i przejęcie jego funkcji (wraz z tymi najbardziej kluczowymi, a więc produkcją bezpieczeństwa, prawa i rozstrzyganiem sporów) przez …read in detail
Libertariańska teoria praw własności (KWDL #3)
W przekonaniu libertarian idealnym ładem społeczno-politycznym byłby ład, w którym wszystkie relacje międzyludzkie miałyby charakter dobrowolny. Libertarianizm oparty jest na teorii moralnej, której jądrem jest przekonanie, że każda jednostka powinna mieć prawo dowolnie zarządzać swoim ciałem i swoją własnością. Przekonanie to wyraża się najczęściej w formie zasady nieagresji, która mówi, że nikt nie ma prawa …read in detail
Od czego zacząć? (8 książek na początek)
O nową wolność. Manifest libertariański Murray Rothbard Jeżeli chcesz rozpocząć swoją przygodę z libertarianizmem, najlepiej sięgnąć po Manifest libertariański Murraya Rothbarda z 1973 roku. To dobry punkt startowy z kilku powodów. Po pierwsze, jego autor uznawany jest za najważniejszego XX-wiecznego libertarianina. Po drugie, podstawowe zasady libertarianizmu są tu wyjaśnione w bardzo przystępny sposób. Po trzecie, …read in detail
Zasada nieagresji (KWDL #2)
Każda filozofia polityczna odpowiedzieć musi na dwa fundamentalne pytania: (1) Pytanie o zasady regulujące stosowanie przemocy między jednostkami – komu, w jakich okolicznościach i na jakich zasadach wolno stosować przemoc fizyczną? (2) Pytanie o zasady korzystania z zasobów – kto, w jakim zakresie i na jakich zasadach ma prawo kontrolować zasoby znajdujące się na danym …read in detail
Czy zasada nieagresji ma charakter absolutny?
Podstawową zasadą moralną, na której wspiera się libertarianizm, jest zasada nieagresji. Istnieje wiele sformułowań tej zasady, ja sam najbardziej przekonany jestem (będąc świadom pewnych stylistycznych niezręczności) do następującej jej wersji: Nikt nie ma prawa inicjować przemocy względem drugiej osoby lub jej własności. Zasada nieagresji wskazuje więc, że przemoc fizyczną stosować wolno tylko i wyłącznie, broniąc się …read in detail
Libertarianizm w dziesięciu zdaniach (wielokrotnie złożonych)
Każda osoba ma prawo dowolnie zarządzać swoim ciałem i swoją prawomocnie zdobytą własnością, o ile swoimi działaniami nie narusza analogicznego prawa innych. Przemoc fizyczną wolno stosować tylko i wyłącznie, broniąc się przed przemocą ze strony innych – jeżeli ktoś nie inicjuje przemocy względem ciebie, nie masz prawa inicjować przemocy względem niego, nawet jeśli uważasz, że …read in detail
Dziesięć zasad intelektualnej uczciwości
Nie wypowiadaj się na tematy, na których się nie znasz. Przyznawaj się do swojej niewiedzy. Jeśli powtarzasz tezę, którą niedawno poznałeś, nie udawaj, że jesteś znawcą tematu, powiedz szczerze: „Niedawno czytałem artykuł, którego autor twierdził, że …”. Jeśli przejrzałeś tylko książkę lub jedynie czytałeś jej recenzję, a czujesz potrzebę, by się na jej temat …read in detail