nie mamy szans nie mamy żadnych szans czy to nie piękne czy to nie jest piękne? (Budzyński Umieraj) O paradoksie rewolucji – pojęcie ukute przez Gordona Tullocka – mówić możemy, gdy: (1) dana społeczność znajduje się pod rządami jakieś władzy, (2) niektóre (bądź wszystkie) działania władzy są dla społeczności w ewidentny sposób niekorzystne, (3) społeczność …read in detail
Author: Stanisław Wójtowicz
Fundamentalny problem anarchokapitalizmu
Anarchokapitaliści uważają, że fundamentem moralności społecznej winna być zasada nieagresji, która wskazuje, iż nikt nie ma prawa inicjować przemocy względem drugiej osoby lub jej prawomocnie zdobytej własności. Równocześnie, anarchokapitaliści nie zgadzają się, by powołać do istnienia nadrzędną, monopolistyczną instytucję, która będzie wymuszać na mieszkańcach danego obszaru przestrzegania prawa opartego na zasadzie nieagresji. Niezgoda ta podyktowana …read in detail
Uprawniająca teoria cierpienia
Uprawniająca teoria cierpienia (UTC) wskazuje, że istnieją pewne formy cierpienia, które dają cierpiącemu prawo do zmuszenia – samemu lub wykorzystując w tym celu państwo – osób trzecich, by ulżyły mu w jego cierpieniach. Osoby te mogą zostać przymuszone do oddania części swoich zasobów potrzebującemu bądź podjęcia działań koniecznych do zapewnienia danej osobie pomocy. W sytuacji, …read in detail
11 uzasadnień istnienia państwa
1. Uzasadnienie ze względu na umowę społeczną – państwo nie inicjuje przemocy względem obywateli, gdyż obywatele zgodzili się podlegać mu, zawierając – eksplicytną bądź implicytną – umowę społeczną. 2. Uzasadnienie demokratyczne – państwo nie stosuje przemocy względem obywateli, gdyż obywatele rządzą sami sobą za pomocą mechanizmów demokratycznych. Życie społeczne wielkich grup ludzi musi być koordynowane …read in detail
Ofiary przejścia
W niedawnym tekście opisałem hipotetyczną sytuację, w której niewolnicy są zmuszani do pracy na plantacji, część zysków z której przeznaczana jest na utrzymanie szpitala opiekującego się niemającymi pieniędzy na leczenie chorymi. Pytałem, czy niewolnicy mają prawo uciec z plantacji, jeśli efektem ich ucieczki byłoby bankructwo szpitala i, w konsekwencji, cierpienie i śmierć części jego pacjentów. …read in detail
Anarchokapitalizm – bibliografia
Bibliografia zawiera podstawowe teksty opisujące funkcjonowanie ładu anarchokapitalistycznego. Bibliografia nie zawiera ani bardziej ogólnych tekstów z zakresu anarchizmu analitycznego, ani tekstów uzasadniających anarchizm na obszarze teorii moralnej, które znajdą się w oddzielnych bibliografiach. Jeśli uważasz, że bibliografia powinna być wzbogacona o jakieś ważne prace, pisz: stanwojtow@gmail.com Anarchism/minarchism. Is a Government Part of a Free country?, …read in detail
Religijne uzasadnienie przemocy państwowej
Ponieważ państwo zbudowane jest na fundamencie przemocy, funkcjonuje w stanie permanentnego kryzysu legitymizacji. Przymus – czujemy to intuicyjnie – wymaga szczególnego uzasadnienia. Skąd nieliczni, którzy znajdują się u szczytów władzy, czerpią swe prawo, by zarządzać podległymi im masami? Jednym z takich uzasadnień jest uzasadnienie religijne. Jego istotą jest wskazanie, że nie powinniśmy podważać prawomocności ładu państwowego, gdyż prawomocność ta …read in detail
Minarchizm
Najlepszy rząd to taki, który rządzi najmniej Henry David Thoreau Minarchizm to odmiana libertarianizmu, której zwolennicy – wobec przewidywanej nieefektywności ładu anarchokapitalistycznego w chronieniu praw jednostki do dowolnego zarządzania jej ciałem i własnością – popierają istnienie tzw. państwa minimalnego, a więc najmniejszej ilości państwa, jaka jest konieczna, by zagwarantować efektywną ochronę tych praw. …read in detail
To nie jest nauka. O uzasadnianiu interwencjonizmu państwowego
Każda interwencja państwowa ma charakter niedobrowolny. Każda interwencja opiera się bądź na odebraniu jednostkom jakichś dóbr, bądź na ograniczeniu ich praw do zarządzania ich własnością. Każda interwencja powoduje u jednostki będącej jej przedmiotem określoną stratę użyteczności. Ponieważ użyteczności nie da się mierzyć, interpersonalnie porównywać i agregować, nie jest możliwe udowodnienie, że straty użyteczności poniesione przez …read in detail
Dobra publiczne – efekt gapowicza (SzN#3)
Teoria dóbr publicznych i powiązany z nią efekt gapowicza to jedne z najbardziej fundamentalnych mechanizmów ekonomicznych, mechanizmów, które decydują o kształcie życia społecznego. W istocie, można bez cienia przesady powiedzieć, że efekt gapowicza jest jedną z zasad, która rządzi światem. Teoria dóbr publicznych wskazuje, że jeśli do powstania jakiegoś dobra – (a) konieczne jest jego …read in detail