1. Uzasadnienie ze względu na umowę społeczną – państwo nie inicjuje przemocy względem obywateli, gdyż obywatele zgodzili się podlegać mu, zawierając – eksplicytną bądź implicytną – umowę społeczną. 2. Uzasadnienie demokratyczne – państwo nie stosuje przemocy względem obywateli, gdyż obywatele rządzą sami sobą za pomocą mechanizmów demokratycznych. Życie społeczne wielkich grup ludzi musi być koordynowane …read in detail
Ofiary przejścia
W niedawnym tekście opisałem hipotetyczną sytuację, w której niewolnicy są zmuszani do pracy na plantacji, część zysków z której przeznaczana jest na utrzymanie szpitala opiekującego się niemającymi pieniędzy na leczenie chorymi. Pytałem, czy niewolnicy mają prawo uciec z plantacji, jeśli efektem ich ucieczki byłoby bankructwo szpitala i, w konsekwencji, cierpienie i śmierć części jego pacjentów. …read in detail
Anarchokapitalizm – bibliografia
Bibliografia zawiera podstawowe teksty opisujące funkcjonowanie ładu anarchokapitalistycznego. Bibliografia nie zawiera ani bardziej ogólnych tekstów z zakresu anarchizmu analitycznego, ani tekstów uzasadniających anarchizm na obszarze teorii moralnej, które znajdą się w oddzielnych bibliografiach. Jeśli uważasz, że bibliografia powinna być wzbogacona o jakieś ważne prace, pisz: stanwojtow@gmail.com Anarchism/minarchism. Is a Government Part of a Free country?, …read in detail
Religijne uzasadnienie przemocy państwowej
Ponieważ państwo zbudowane jest na fundamencie przemocy, funkcjonuje w stanie permanentnego kryzysu legitymizacji. Przymus – czujemy to intuicyjnie – wymaga szczególnego uzasadnienia. Skąd nieliczni, którzy znajdują się u szczytów władzy, czerpią swe prawo, by zarządzać podległymi im masami? Jednym z takich uzasadnień jest uzasadnienie religijne. Jego istotą jest wskazanie, że nie powinniśmy podważać prawomocności ładu państwowego, gdyż prawomocność ta …read in detail
Minarchizm
Najlepszy rząd to taki, który rządzi najmniej Henry David Thoreau Minarchizm to odmiana libertarianizmu, której zwolennicy – wobec przewidywanej nieefektywności ładu anarchokapitalistycznego w chronieniu praw jednostki do dowolnego zarządzania jej ciałem i własnością – popierają istnienie tzw. państwa minimalnego, a więc najmniejszej ilości państwa, jaka jest konieczna, by zagwarantować efektywną ochronę tych praw. …read in detail
To nie jest nauka. O uzasadnianiu interwencjonizmu państwowego
Każda interwencja państwowa ma charakter niedobrowolny. Każda interwencja opiera się bądź na odebraniu jednostkom jakichś dóbr, bądź na ograniczeniu ich praw do zarządzania ich własnością. Każda interwencja powoduje u jednostki będącej jej przedmiotem określoną stratę użyteczności. Ponieważ użyteczności nie da się mierzyć, interpersonalnie porównywać i agregować, nie jest możliwe udowodnienie, że straty użyteczności poniesione przez …read in detail
Dobra publiczne – efekt gapowicza (SzN#3)
Teoria dóbr publicznych i powiązany z nią efekt gapowicza to jedne z najbardziej fundamentalnych mechanizmów ekonomicznych, mechanizmów, które decydują o kształcie życia społecznego. W istocie, można bez cienia przesady powiedzieć, że efekt gapowicza jest jedną z zasad, która rządzi światem. Teoria dóbr publicznych wskazuje, że jeśli do powstania jakiegoś dobra – (a) konieczne jest jego …read in detail
Czy niewolnik ma prawo uciec z plantacji?
Wyobraź sobie niewolników pracujących na plantacji bawełny. Niewolnicy ci nie są traktowani w przesadnie zły sposób i mogą – jeśli tylko pracują i nie sprzeciwiają się panu – żyć całkiem komfortowym (choć nie wolnym) życiem. Choć muszą spełniać zadania wyznaczone przez pana, otrzymują jednak pewne wynagrodzenie (mogą kupować różne rzeczy w dobrze zaopatrzonych plantacyjnych sklepach), mają …read in detail
Racjonalna ignorancja (SzN#2)
Teoria racjonalnej ignorancji wskazuje, że jednostka będzie zdobywać wiedzę na jakiś temat tylko i wyłącznie, jeśli zyski, które spodziewa się czerpać z posiadania tej wiedzy, będą większe niż koszty jej zdobycia. Jeśli koszty zdobywania wiedzy przewyższać będą zyski z jej posiadania, racjonalnym będzie, by zaniechać zdobywania tej wiedzy i pozostać w danej kwestii racjonalnym ignorantem. …read in detail
Samowymuszające się kontrakty (SzN#1)
Zjawisko samowymuszania kontraktów zaobserwować możemy, gdy: (1) dwie strony zawierają ze sobą dobrowolną umowę (lub planują współpracę), (2) wobec braku trzeciej strony egzekwującej dopełnienie zapisów umowy, jedna ze stron ma możliwość niedopełnienia swojej części zobowiązań, co przyniesie jej wymierne korzyści, (3) mimo to obie strony decydują się dotrzymać zapisów umowy, gdyż zysk płynący z oszustwa …read in detail