No i co z tego?

Raz na jakiś czas osoby zainteresowane tym, co mówię lub piszę o libertarianizmie, zadają mi pytanie: „co w ładzie libertariańskim będzie z x?” Nie chodzi mi w tym momencie o kwestie fundamentalne (np. policję, sądy, więzienia, opiekę medyczną czy drogi), ale o mniejsze problemy, których rozwiązanie nie jest konieczne dla funkcjonowania społeczeństwa, ale które są …read in detail

Anarchia – terminy

Anarchia – sytuacja społeczna, w której relacje między jednostkami nie są regulowane przez zewnętrzny względem nich (i ich decyzji) trzeci podmiot (najczęściej państwo), skutecznie i trwale roszczący sobie prawo do narzucania im obowiązującego je prawa. O anarchii mówić możemy m.in. w następujących sytuacjach: (a) Gdy na danym obszarze nie funkcjonuje państwo i podmioty muszą same …read in detail

Jak państwo niszczy społeczeństwo

Jaka jest relacja między istnieniem państwa a ilością i jakością relacji społecznych? Tradycyjna teoria wskazuje, że państwo pełni względem społeczeństwa dwojaką rolę. Po pierwsze, istnienie państw jest warunkiem istnienia społeczeństw (przynajmniej w przypadku współczesnych społeczeństw złożonych z milionów ludzi skupionych na relatywnie niewielkich obszarach). Bez państwa nie byłoby społeczeństwa (kooperacji jednostek celem realizowania wspólnych celów), ludzie …read in detail

Zasada dobrowolności

Większość ludzi, przynajmniej w kulturze Zachodu, zgadza się, że przymus – używanie siły, by kontrolować ciało/własność drugiej osoby – jest czymś złym. (Tezę tę ilustruje w interesujący sposób instynktowna, biologiczna reakcja organizmu na przymus: próba ucieczki, chęć wyrwania się, dążenie do obezwładnienia napastnika, krzyk, panika itd.). By stosowanie przymusu było moralnie uzasadnione, zaistnieć muszą szczególne warunki. …read in detail

Federalizm

Federalizm zakłada, że władza na obszarze danego państwa sprawowana jest nie przez jeden, scentralizowany aparat państwowy, ale przez wiele niezależnych względem siebie ośrodków zarządzających mniejszymi obszarami administracyjnymi. Rząd federalny zajmuje się wyłącznie projektami, które wymagają koordynacji działań wielu mniejszych ośrodków (np. obroną militarną). Gdyby Polska stała się państwem federalnym, zamiast jednego ośrodka władzy mielibyśmy np. …read in detail

Jak przekonywać?

W co motłoch bez dowodów uwierzył, jakże byście to chcieli dowodami obalić? Nietzsche Fakty nie wnikają w świat, w którym żyją nasze wierzenia. Nie zrodziły ich i ich nie zniszczą. Fakty mogą zadawać wierzeniom kłam, nie osłabiając ich, tak jak lawina nieszczęść lub chorób może nawiedzać bez przerwy jakąś rodzinę, nie każąc jej zwątpić o dobroci Boga lub o wiedzy lekarza. Proust I just …read in detail

Edukacja jako sygnalizowanie

1. Pracodawcy poszukują pracowników charakteryzujących się określonymi cechami. Wśród cech tych najważniejsze są: inteligencja, pracowitość, skrupulatność, punktualność, umiejętność podporządkowania się przełożonym, umiejętność zmobilizowania się do wykonywania monotonnej pracy, umiejętność współpracy z innymi osobami. Równocześnie, pracodawcy poszukują ludzi, którzy są zdeterminowani, by wykonywać dany zawód, i którzy nie podejmą nagle decyzji o zmianie zawodowych zainteresowań. Ta …read in detail

Dlaczego ludzie studiują?

Motywacją (uświadomioną lub nie) przeciętnej osoby, która podejmuje studia wyższe w Polsce, jest: (1) Chęć zdobycia kompetencji, które zwiększą produktywność studiującego i tym samym zapewnią mu wyższą płacę, co nie byłoby możliwe (lub byłoby trudniejsze) do osiągnięcia, gdyby dana osoba nie zdecydowała się na studia. Studia mogą zwiększać kompetencje bezpośrednio (jak w wypadku np. studiów …read in detail

Libertarianizm a aborcja. Kilkanaście wątpliwości

Wśród libertarian nie ma zgody co do tego, czy aborcja powinna być dozwolona, czy zakazana. Podstawowy argument libertariańskich przeciwników aborcji polega na wskazaniu, że rozwijające się w brzuchu matki dziecko jest człowiekiem i przysługują mu takie same prawa jak innym ludziom. Ponieważ libertarianizm zakazuje inicjowania przemocy względem drugiej osoby, aborcja zaś (prowadząc do śmierci dziecka) …read in detail